Morte dun amigo

O día 9 morreu en Arxentina un amigo: Manuel Gómez, máis coñecido polos internautas como Manolo da Pampa.

Como me escribiu María Rosa Iglesias, desde Bos Aires, “ non era inxeñeiro, non era astrónomo, non era escritor, non era bo mozo. Era un home bo, gustáballe a conversa, a boa mesa, estar con amigos, amaba Galicia, ¿fai falla algo máis para ser lembrado e sentida a súa ausencia ?”

Manolo era fillo, antes que nada, de emigrantes de Baleira, das aldeas de Estornín e Cubilledo, fillo, despois, de “almaceneros” de Avellaneda, onde pasou a súa infancia e a súa xuventude.
Vivíu o resto da súa vida en Castex, unha pequena vila preto de Santa Rosa, na Pampa.
Estaba xubilado fai pouco e soñaba volver unha vez máis ás súas aldeas de Baleira coa súa benquerida Nelly, compañeira de toda a vida.

Manolo, como tantos outros emigrantes, perdera a pista da súa familia en Galicia, pero empeñouse en atopala, fai anos, cando aínda non había as facilidades que agora nos ofrece internet.
Mandou cartas e fixo chamadas ata que deu con alguén que se ofreceu a preguntar e tirando do fio reconstruiu a historia da súa familia.

Fai algúns anos, veu nunha viaxe organizada que debía levalo por Europa desde Madrid.

Cando chegou a estación para tomar o autobús na capital para a xira europea, disque viu ao seu carón o autobús que viña para Lugo e sen pensalo mercou un billete e deixou marchar o outro autocar, abandonando a viaxe por Europa.

Contábame que polo camiño o que máis lle chamou a atención era o verde que estaba todo, as mulleres vestidas de negro de pés a cabeza e “esas casiñas pequenas que había a carón das casas” e que logo soubo que eran os hórreos.
Unha vez en Lugo no autobús cara o Cádavo e despois cara Burela, onde fora parar parte de familia, sorría abraiado escoitando aos nenos falar aquel galego que lle resultaba tan familiar.

Lembraba que súa nai preparaba “esa sopa de carne salgada, verdura e patacas” e tamén cachelos con sardiñas ou pulpo para os domingos. Medio barrio(todos galegos) xantaba alí con eles ese día.

Na súa casa de Castex, Manolo fixo chourizos “colorados” e un ano tamén algún butelo coma os da Fonsagrada, coa receita que lle mandei.

Axudou a moitos descendentes de emigrantes a atopar o fío que os conduciría á familia , así foi como o coñecín eu, axudando ambos á mesma persoa, el desde alá indicandolle en que lugares buscar información, os trámites que precisaba para recuperar a nacionalidade española, eu desde aquí buscandolle as partidas de nacemento, e desa axuda naceu unha amizade que se prolongou por anos en correos e chamadas, porque nunca nos vimos. Íamos vernos agora, dentro dun días, pero a morte non quixo agardar un pouquiño máis...

Manolo ten amigos en todo o mundo, a todos os lugares onde había un galego, chegaba a amizade de Manolo, xente que hoxe ten o corazón encollido coma min.

Un deles, Manuel López Faraldo, desde Montevideo, di que “hai homes aos que non se pode chorar cando morren, hai que imitalos, e Manolo era un deles, dos que espallan entre nós a semente da irmandade galega” así que deixo de chorar e desde aquí fágolle esta humilde homenaxe a Manolo da Pampa.